13- 14 YY. DA ÖĞRETİCİ METİNLER
Konuları bakımından öğretici metinler 4’e ayrılır:
1. Tıp metinleri
2. Dini Metinler
3. İslâm Menkıbeleri
4. Öğüt ve bilgi verici metinler
METİNLERİN ÖZELLİKLERİ
-Aydınlatıcı, yol gösterici, tenkit edici metinlerdir.
-Konuları: Din, tasavvuf, İslam Menkıbeleri, Tıp ve tabiattır.
-Dil: Nesir dili yeni anlam ve kavrayışlarla zenginleştirilmiştir. Sade, açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Cümleler kısa ve açıktır.
-Öğretici metinler manzum ve mensur yazılmıştır.
NASREDDİN HOCA FIKRALARI
* Anonim gülmecelerdir.
* Ders verme, öğüt verme ön plandadır.
* Toplum sorunları karşısında düşündüm , sorgulayan yapıcı mizahtır.
* Nasreddin Hoca akıl ile duygu arasında köprü kuran bir halk filazoftur.
* Bazı fıkralar sonradan N. Hoca’ya mal edilmiştir. 500 kadar fıkra vardır. Fıkraların bir bölümünün kökü aşağıdaki kaynaklara dayanır:
* Eski Yunan’a
* Uluslar arası folklor temalarına
* İslamlar-arası kaynaklara
Irak’ta X. yy.da yaşamış ünlü Cuha’nın kimi fıkraları N. Hoca’ya mal edilmiştir.
N. Hoca halkın sağduyusunu temsil eder.
Fıkralar 15. yy. dan itibaren yazıya geçirilmeye başlanmıştır.
*Letaif-i Nasreddin – Mehmet Tevfik 1883
*Abdülbaki Gölpınarlı- Nasreddin Hoca 1961
*Orhan Veli - N. Hoca Hikayeleri 1940
HACI BEKTAŞİ VELİ (1209-1271)
*Bektaşi Tarikatının piridir.
*Bektaşilik, XIII. yüzyılda Hacı Bektaş Veli tarafından temel ilke ve söylemleri oluşturulmuş Balım Sultan tarafından kurumsallaştırılmış kültürel, sosyolojik, fikri ve tasavvufi bir sistemdir.
*O, Anadolu'yu Türkleştiren Türkmen gücünün hayatına şekil veren bir halk lideridir. Hacı Bektaş Veli'ye bağlı Türkmenler'e, Bektaşi denilmiştir.
* Alevi Bektaşi anlayışını harcını karmış bu, birçok ülkede kabul görüp benimsenmiştir.
*Hoca Ahmet Yesevi tarikatında yetiştiği söylenir. Ama Hoca Ahmet Yesevi ile dönemdaş değildir.
* Kardeşleri ile Horasan ‘ dan gelerek Anadolu’ya yerleşmiştir.
MAKALAT (HACI BEKTAŞİ VELİ)
-Tasavvuf geleneğine bağlı kalınarak yazılan metinlerdir.
-Ayrı ayrı konuların işlendiği bölümlerden oluşur.
-Aslı Arapça kaleme alınmıştır.
-Yazılış amacı: Dönemin hayat anlayışını, ilahi aşkı, aşkın verdiği coşkuyu,İslam inancının kaynaklarını öğretmek amacıyla yazılmıştır. ..............Ana düşüncesi: .............
-Akıl ile öfke
-Utanma- haya ile açgözlülük
-İlim ile haset
-İman ile şüphe karşılaştırılarak iman Rahmani; şüphe şeytanidir görüşüne varılmıştır.
GÜLŞEHRİ: (1250 ? – 1335 ?)
-Türk tasavvuf şairi.
-Türkçenin Anadolu’da bir kültür dili olması için çaba harcamıştır. Türkçeyi kaba ve kötü kullananları eleştirir.
-13. yüzyıl sonu ile 14. yüzyılın ilk yarısında Kırşehir’de yaşadığı, mantık, matematik, fıkıh ve tefsirle uğraştığı anlaşılmaktadır.
-Kabri Nevşehir’in Gülşehir İlçesindedir.
-Yapıtları: Gülşehri’nin en önemli yapıtı Ferideddin Altar’ın aynı adlı yapıtını temel alarak yazdığı ve Gülşenname olarak da bilinen Mantiku’t-Tayr’dır.(Kuşların konuşması anlamına gelir.)
- Tasavvufi eserdir.
- Öğretici metindir.
- Manzum ve mensur özellik gösteriri.
- Alegorik bir özellik gösterir.
- Çeviriden çok yeniden yazılmış bir yapıt olma özelliği gösterir.
-Felekname (İslâm felsefesindeki başlangıç ve son konusunu işler. Farsça mesnevi)
-Keramet-ı Ahi Evran (Türkçe mesnevi)
Konuları bakımından öğretici metinler 4’e ayrılır:
1. Tıp metinleri
2. Dini Metinler
3. İslâm Menkıbeleri
4. Öğüt ve bilgi verici metinler
METİNLERİN ÖZELLİKLERİ
-Aydınlatıcı, yol gösterici, tenkit edici metinlerdir.
-Konuları: Din, tasavvuf, İslam Menkıbeleri, Tıp ve tabiattır.
-Dil: Nesir dili yeni anlam ve kavrayışlarla zenginleştirilmiştir. Sade, açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Cümleler kısa ve açıktır.
-Öğretici metinler manzum ve mensur yazılmıştır.
NASREDDİN HOCA FIKRALARI
* Anonim gülmecelerdir.
* Ders verme, öğüt verme ön plandadır.
* Toplum sorunları karşısında düşündüm , sorgulayan yapıcı mizahtır.
* Nasreddin Hoca akıl ile duygu arasında köprü kuran bir halk filazoftur.
* Bazı fıkralar sonradan N. Hoca’ya mal edilmiştir. 500 kadar fıkra vardır. Fıkraların bir bölümünün kökü aşağıdaki kaynaklara dayanır:
* Eski Yunan’a
* Uluslar arası folklor temalarına
* İslamlar-arası kaynaklara
Irak’ta X. yy.da yaşamış ünlü Cuha’nın kimi fıkraları N. Hoca’ya mal edilmiştir.
N. Hoca halkın sağduyusunu temsil eder.
Fıkralar 15. yy. dan itibaren yazıya geçirilmeye başlanmıştır.
*Letaif-i Nasreddin – Mehmet Tevfik 1883
*Abdülbaki Gölpınarlı- Nasreddin Hoca 1961
*Orhan Veli - N. Hoca Hikayeleri 1940
HACI BEKTAŞİ VELİ (1209-1271)
*Bektaşi Tarikatının piridir.
*Bektaşilik, XIII. yüzyılda Hacı Bektaş Veli tarafından temel ilke ve söylemleri oluşturulmuş Balım Sultan tarafından kurumsallaştırılmış kültürel, sosyolojik, fikri ve tasavvufi bir sistemdir.
*O, Anadolu'yu Türkleştiren Türkmen gücünün hayatına şekil veren bir halk lideridir. Hacı Bektaş Veli'ye bağlı Türkmenler'e, Bektaşi denilmiştir.
* Alevi Bektaşi anlayışını harcını karmış bu, birçok ülkede kabul görüp benimsenmiştir.
*Hoca Ahmet Yesevi tarikatında yetiştiği söylenir. Ama Hoca Ahmet Yesevi ile dönemdaş değildir.
* Kardeşleri ile Horasan ‘ dan gelerek Anadolu’ya yerleşmiştir.
MAKALAT (HACI BEKTAŞİ VELİ)
-Tasavvuf geleneğine bağlı kalınarak yazılan metinlerdir.
-Ayrı ayrı konuların işlendiği bölümlerden oluşur.
-Aslı Arapça kaleme alınmıştır.
-Yazılış amacı: Dönemin hayat anlayışını, ilahi aşkı, aşkın verdiği coşkuyu,İslam inancının kaynaklarını öğretmek amacıyla yazılmıştır. ..............Ana düşüncesi: .............
-Akıl ile öfke
-Utanma- haya ile açgözlülük
-İlim ile haset
-İman ile şüphe karşılaştırılarak iman Rahmani; şüphe şeytanidir görüşüne varılmıştır.
GÜLŞEHRİ: (1250 ? – 1335 ?)
-Türk tasavvuf şairi.
-Türkçenin Anadolu’da bir kültür dili olması için çaba harcamıştır. Türkçeyi kaba ve kötü kullananları eleştirir.
-13. yüzyıl sonu ile 14. yüzyılın ilk yarısında Kırşehir’de yaşadığı, mantık, matematik, fıkıh ve tefsirle uğraştığı anlaşılmaktadır.
-Kabri Nevşehir’in Gülşehir İlçesindedir.
-Yapıtları: Gülşehri’nin en önemli yapıtı Ferideddin Altar’ın aynı adlı yapıtını temel alarak yazdığı ve Gülşenname olarak da bilinen Mantiku’t-Tayr’dır.(Kuşların konuşması anlamına gelir.)
- Tasavvufi eserdir.
- Öğretici metindir.
- Manzum ve mensur özellik gösteriri.
- Alegorik bir özellik gösterir.
- Çeviriden çok yeniden yazılmış bir yapıt olma özelliği gösterir.
-Felekname (İslâm felsefesindeki başlangıç ve son konusunu işler. Farsça mesnevi)
-Keramet-ı Ahi Evran (Türkçe mesnevi)
Comments (0)